Recensie, geschreven door Karel Wasch, over de bundel


Spelen met woorden en beelden

gedichten

van Rini van Zaanen

In deze bundel gedichten heeft uitgeverij Elikser maar liefst honderd verzen en honderd kunstwerken ( schilderingen, foto’s, tekeningen) van Rini van Zaanen gebundeld. De gedichten van deze dichteres zijn voorzien van jaartallen maar door elkaar op thema gerangschikt. Zo kan je een gedicht uit 1968 zien na een vers uit 1996. De vier thema’s zijn: Dromen en dichten, Gekleurde stilte, Voeten in Oerle en Zweven rond dood en geboorte.

Uit de eerste cyclus dit vers uit 1997.

De mens

Hoe moet ik me
Aan zoiets overgeven
Als mijn armen te kort zijn
Om je te omvatten
Als mijn stem te vlak is
Voor onze diepte
Als ik te kort leef
Voor zo’n enorme eeuwigheid

Ik huil
Maar heb te weinig tranen

Ik juich
Maar heb te weinig stem

Ik teken
Maar mijn potlood breekt

1997

Een fraai gedicht over een menselijk probleem. De ene mens wil zich overgeven aan de andere, maar schroomt dat te doen. Kan het eigenlijk niet.  De stem van de hoofdpersoon, zelfs de armen kunnen een ander niet omvatten. Maar later gaat het gedicht over in algemene onmacht.  Wat de hoofdpersoon zou willen zeggen, gaat niet en zelfs wat hij wil tekenen lukt niet meer, want het potlood breekt. De beroemde dichter Dylan Thomas (1914-1953) zei eens : ”Ik ben een man in de kracht van zijn leven, maar met niets te zeggen!” Daar deed dit vers mij aan denken en diep van binnen kennen we dat gevoel allemaal wel. En het wordt vaardig neergezet door Rini van Zaanen!

Een spoor van kleur

Je bent een spoor
Dat door mijn leven trekt
Je geeft er kleur en vorm aan
Onbegrijpelijk mysterie
Als ik denk dat je echt bestaat
Vervluchtig je in mijn armen
Als ik denk je nooit meer te zien
Word ik opeens door je gegrepen

1995

Uit de cyclus Gekleurde stilte (mooie titel voor een cyclus overigens) stamt Een spoor van stilte. De dichter probeert een mysterie te omcirkelen. Dat is het verschijnsel kleur. Hier zie je dat de dichteres zelf beeldend kunstenaar is en dus zich vaak buigt over het raadsel van kleur. Er zijn zoveel schakeringen in kleur, dat je sommige kleuren niet eens een naam kan geven. Je ervaart ze simpel. Zoals het rood bij ondergaande zon. En sommige kleuren overweldigen ons en we verlangen ze terug te zien, maar moeten ze in ons hart bewaren.

Als stenen blokken staan ze daar
Afgetekend tegen de lucht
Alles trotserend
Alles afwachtend
Alles laten ze op zich afkomen
Zo staan ze daar Koud en stijf
Als stenen blokken
Geen regen of sneeuw deert hen
Geen wind of storm
Als stenen blokken blijven ze staan
Onze huizen
Alles trotserend Weer en wind
Als stenen blokken

1968

De derde serie Voeten in Oerle staat in het teken van het dorpje Oerle. Het is een gehucht in N-Brabant dat werd samengevoegd met o.a., Veldhoven en waar driftig gebouwd is, gesloopt etc. In 1968 was het nog redelijk ongeschonden en dat bezingt Van Zaanen in een vers uit die dagen. De stenen zijn de hoofdpersonen, die alles lijken te trotseren, wind storm, regen, sneeuw. Maar de mens? Kan het trotse dorp, die plaaggeest trotseren? Een probleem dat we zouden kunnen samenvatten als de tand des tijds. Zijn we daartegen opgewassen?

Engel van Terschelling

Zeemist
Alles ondergedompeld in mystiek
Grenzen vervagen
Zie ik de zee
Het land
Overal het grijze
Lange tochten maken
Door dit land
Vage kleuren
Vage vormen
Vage pijn
Scherpe pijn
En dan de engel
Die zich losmaakt uit de mist
Uit het landschap van Terschelling
Uit de hemel
En mij troost

Juni 2019

Meer recent en uit de laatste cyclus van de bundel, dit gedicht. Een landschap, helemaal bij de zee kan iemand in zijn greep krijgen. Zelfs dingen vervagen. De zeebries, mist. Maar uit deze wirwar van indrukking maakt zich een engel los.
Hij troost de hoofdpersoon, die verder kan in dit leven. Of je zoiets een engel noemt of gewoon kracht is de vraag, maar het is dezelfde impuls.

Een fraaie bundel met dito illustraties van een begenadigde dichteres.

Van haar 16e tot haar 66e is Van Zaanen creatief bezig geweest. Na haar doctoraal wijsbegeerte en haar eindexamen op kunstopleiding Minerva werd ze hbo-docent. Hiernaast exposeerde ze menigmaal en publiceerde twee boeken bij Elikser: Zelfportretten van mijn leven (autobiografie, 2014) en Een ideale samenleving (een sprookje voor jong en oud, 2017).

ISBN 9789463651707 | 219 blz. | Uitgeverij Elikser | sept.2019

© Karel Wasch, 19 oktober 2019

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER