Recensie, geschreven door Karel Wasch, over de bundel
Voordat je te ver weg
gedichten, documenten, fragmenten
Gert Lubberts
Nadat in 2014 Alzheimer was geconstateerd bij zijn vrouw Janna, woonden zij nog tot december 2021 samen en werd Gert Lubberts gaandeweg steeds meer haar mantelzorger. Een zware taak. Daarna verhuisde zij naar een kleinschalig verpleeghuis in hun eigen dorp. Het drama had zich voltrokken. Dat is Alzheimer bijna altijd. Toch slaat Lubberts in zijn bundel, gedichten en fragmenten geen klagerige toon aan, maar blijft overeind.
Een veel gebruikte indeling van dementie in vier fasen luidt: de bedreigde ik, de verdwaalde ik, de verborgen ik en de verzonken ik. Die laatste creëert de meeste onrust omdát het nu eenmaal de laatste is én omdat het wordt gekenmerkt door toenemende onbereikbaarheid. Bij de auteur van deze bundel – liefste, naaste van iemand die aan Alzheimer lijdt – is die onrust bijna dagelijks voelbaar, want dat ‘verzonkene’ nadert en nadert
van voor de dagen dat
een lied ben je
dat ons de nacht uit tilt
een veld vol bloemen
dat de onrust stilt
een luchtballon
die mij doet zweven
soms – voor even
jouw wie en wat
van voor de dagen dat
De grote liefde van Lubberts voor zijn uit beeld glijdende echtgenote blijft. Maar natuurlijk zou hij wensen dat ze nog steeds was zoals voor haar aandoening, al was het maar voor even.
voordat
voordat je te ver weg
zou ik nog graag een keer met jou
naar het verlaten strand van Schier
daar lopen, hand in hand, met
beide ogen dicht of
stiekem eentje op een kier en
in ’t Centraal Massief
de hoogste berg beklimmen
gehuld in wolken, net als toen
in hope dat de wind ze breekt
en dan het vergezicht, het licht
of naar Den Bosch per trein
daar in je mooiste jurk flaneren
aan mijn zij, door ‘t centrum
van die oude stad
voordat
maar ach,
voordat is al geweest
De herinneringen aan vroeger blijven, maar zijn pijnlijk. Alles wat eerst nog kon, is nu onmogelijk, door de Alzheimer van de vrouw. Berg beklimmen of flaneren in een mooie jurk want de ziekte heeft de tijd ingehaald en de dichter ziet in, dat het al te laat is om te hopen maar ach, voordat is al geweest. Dat is mooi gezegd, maar in zijn weerzinwekkende realiteit een drama. Verder gebruikt Lubberts behendig kleine fragmenten, beschrijvingen van gebeurtenissen om het geheel te larderen.
Ina Feitsma illustreerde de bundel met mooie simpele tekeningen, waarin de vrouw uit beeld dreigt te vallen.
Dreigt op te lossen.
En er is een slotgedicht van Reinier Kleijer.
Een fraaie bundel ontroerende gedichten, waar menig mantelzorger troost uit kan putten. You never walk alone.
ISBN 9789493245754 |Softcover | 67 pagina’s | Uitgeverij Palmslag | maart 2023
© Karel Wasch, juni 2023
Recensie, geschreven door Karel Wasch, over de bundel
Er zijn geen torens meer
gedichten van
Gert Lubberts
In 2014 werd bij de vrouw Janna van Gert Lubberts Alzheimer geconstateerd. Lubberts was al op de hoogte van haar aandoening. Janna woont nog steeds samen met haar man, maar er is een beschikking aangevraagd, die uiteindelijk zal resulteren in haar opname in een tehuis. Het proces waar Gert in terecht kwam wordt in brieffragmenten en gedichten neergezet door Lubberts. Ina Feitsma voorzag de bundel van fraaie en terechte houtskooltekeningen.
Je bent er nog
Eens was
Dat alles zich nog rijmen liet
En jij nog rijmde
Met jezelf
Nu sta je naast me maar
Je staat er niet
Ik voel je warmte én
Ik voel je niet
Er sluipen gaten in je hoofd
Er kruipen stenen voor je oog
Dan vult voor even zich een gat
En valt er zich een steen kapot
Je bent er nog
Je bent er nog
Het proces van verdwijnen in een notendop. De patiënt is er nog wel maar lost op. Ze heeft stenen voor haar oog en gaten in haar hoofd en waar niet? Deze vreselijke ziekte maakt veel stuk. Vooral het samenzijn dat door Gert Lubbers manmoedig wordt verdedigd. Een dramatisch proces. Een ongelijke strijd.
grondwater
hoe ver weg
je gaat
hoe dieper je
in mij bestaat
je grondwatert
door mijn
fundamenten
heen
Vanuit de dichter is dit vers ontstaan. Hoe meer zijn vrouw ten prooi valt aan Alzheimer, hoe scherperhij voelt bij haar betrokken te zijn. Het grondwater van zijn ziel is nog doortrokken van haar. En dat gevoel zal hij moeten volhouden want in de buitenwereld is er weinig hoop over. Er zijn medicijnen tegen deze aandoening.
Kwetsbaar
Vanmorgen, na het ontwaken en vlak voor het
opstaan, vroeg ze: ‘Je gaat straks toch niet zonder mij weg?’
‘Nee natuurlijk niet, ik blijf altijd bij je!’
De vraag klinkt de laatste tijd wel vaker. Uiting van
verlatingsangst? Het toont in ieder geval aan hoe
kwetsbaar ze soms voelt.
Onlangs, in de auto op weg naar huis, zei ze dat ook,
zomaar uit het niets: ‘Ík ben eigenlijk heel kwetsbaar’, waarna
ze ineens moest huilen. Weer een andere, toen ze haar
onvermogen voelde om nog logisch te kunnen handelen
en nadenken, zei ze. ‘Ik vind het zo erg voor jou.’
Dat ontroerde mij toen weer. Niet uit zelfmedelijden
maar vanwege haar compassie , die nog zo voelbaar
aanwezig was.
Een brieffragment. Hierin zien we het flakkerende bewustzijn van een Alzheimerpatiënt. Liefdevol, maar met pijn neergezet. Ze weet dat ze kwetsbaar is maar aan de andere kant weet ze niet of haar man bij haar blijft. Drama!
Een document, want dat is deze bundel, over Alzheimer in al zijn facetten. Helaas heb ik zelf veel te maken in mijn naastenkring met Alzheimer. Deze bundel biedt troost en glijdt nergens sentimenteel uit. Een aanrader voor familieleden van Alzheimerpatiënten en mantelzorgers!
ISBN 9789493245051| Soft Cover | 65 pagina’s | Uitgeverij Palmslag |september 2021
© Karel Wasch, oktober 2021
Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER