Recensie, geschreven door Karel Wasch, over de bundel

Zuurstofconfetti

gedichten van

Elma van Haren

Eleonora Maria (Elma) van Haren (Roosendaal, 29 augustus 1954) is een Nederlandse dichteres.
Ze studeerde aan de kunstacademie te 's-Hertogenbosch. Haar werk is meerdere malen bekroond.

In 1988 verscheen haar debuutbundel De reis naar het welkom geheten, waarvoor ze de C. Buddingh'-prijs ontving op Poetry International in Rotterdam. Het was de eerste keer dat deze prijs werd uitgereikt.

In 1997 kreeg ze de Jan Campert-prijs voor de bundel Grondstewardess. Na de dichtbundel De wiedeweerga (1998) schrijft ze ook voor kinderen. Sinds 2003 is ze jurylid van de P.C. Hooft-prijs.

Nu heeft De Harmonie haar bundel Zuurstofconfetti uitgebracht. Het zou flauw zijn om hier te spreken van slechte gedichten, maar toch heeft Van Haren in de loop der jaren een aantal maniertjes ontwikkeld, die bij mij een lichte irritatie teweeg brengen.

Nu

Het heden is een mispelachtig soort,
grensgeval tussen fruit en groente.
Iets met een grote pit erin,
wat flauws en vlezigs, dat om zout
en peper vraagt, een beetje mayonaise.
Het lispelt overspeligheid en beter
daar confituur van maken
dan vers te consumeren,
want het vult de mond vervolgens
met zijn zilte vergankelijkheid.
Het heden dat geslepen
een voortdurend
zachtblauw gebutste
afdruk van het zelf gebiedt,
zodat je vanzelf gaat staan wuiven
met de felgekleurde wimpel
van het ‘ik.’

Het heden als een kruising tussen groente en fruit? Wat een flauwe beeldspraak! Iets in de trant van: ‘Het leven is een pijp kaneel, elk zuigt er aan en krijgt zijn deel!’ De ‘felgekleurde wimpel van het ík’? Ook weer zo’n blindganger. Jammer. Het leven laat zich dus gelukkig niet in versleten en afgezaagde metaforen gieten.

Bent U ook hier?
Aarzelend, met gekneusde contouren,
kom ik uit mijn shuttle tevoorschijn.
Blauwe schaduwen op mijn huid,
aardse bloeduitstorting van innerlijk licht.

Zet een stap op de rode loper.
Welkomstapplaus.
Ik gok er maar op:
zichtwerk zal mijn holle hartkamers beschermen,
mijn hele meanderende organische stelsel
als zwart glas in de zon. Soepele stappen naar voren
verende grond,
zo, ja zo
wil ik het houden.
De eerste indruk? Geen interstellaire verrassing.
Gebaande luchten, rolpaden, Astro McDonald’
dronespolitie, voorgeschreven zuurstofkleding
het net-als-vroegersentiment:
beelden met smogpatina, een gotische kathedraal
als door aardse tijd aangevreten.
Surrogaat vinexwijken, waar men
zijn Weltschmerz met gemak laat
verdampen onder de blauwwitte zon.
Op de pleinen respectpredikers,
hun betoog nauwelijks te kanaliseren
onder mijn huid.
Een herinnering van heel vroeger doemt op
Ik tussen hemelreikende populieren als
spreeuwhoudende oude vrouwen van stram
maar week hout, enkels in de modder,
haren in kronen verweven.
‘Maak dat je wegkomt,’ zegt mama. ‘Blijf verre van
knoestige gargouilles
met al die slaafsheid rondom.’
Ja, iedereen heeft het moeten doen in dit leven.
Kiezen, gekozen. Besloten.
Gesettelden knikken me stralend toe:
ik voel hun bodemherinneringen,
rode kelen van beesten, huizen vol zieken,
ijzige schaduwen, de zon ondergegaan.
Al het ondermaanse in mij stuwt zich naar boven,
klaproost mijn oren,
violiert op de tong,
mijn ogen vol springbalsemien.
Ik keer me om. Bijna opgezogen
door deze overbelichte,
opgetogen planeet.
Duizenden sterren,
nieuwe aarde.
Het groen had er uitbundig kunnen gedijen,
(en misschien had ik best willen blijven)
als onmiddellijk snoeien wat
over de rand dreigt te groeien
mensen niet overal
eigen zou zijn.

Het zou te ver gaan om bovenstaand gedicht af te doen als niet goed. Er staan een paar mooie cycli in. Maar waarom: klaproost mijn oren, violiert op de tong? Of: aardse bloeduitstorting van innerlijk licht? Er staat niets maar ook is er veel gezwollen taal. Erg makkelijk allemaal. En dat is behalve een paar uitschieters mijn algehele indruk van deze bundel. Flauwe beeldspraken, mislukte beelden en blindgangers. Jammer dat een begenadigde dichter als Van Haren dit wangedrocht heeft afgeleverd. Een overmatig gesponsord wangedrocht.

ISBN 9789463360289 | Paperback | 94 pagina's | Uitgeverij De Harmonie | januari 2018

© Karel Wasch, 21 mei 2018

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER