Recensie, geschreven door Karel Wasch, over de bundel
O, die wijze koeien
gedichten van
Chris de Valk
In deze derde bundel gedichten van Chris de Valk staan maar liefst 59 fraaie gedichten en dat is een mooie prestatie.
Kijken we naar onderstaand vers.
Droomhuwelijk
Er ligt een dier in hem te slapen.
als het ontwaakt, ontwaakt het hare ook.
Een wind begint rondom het stel te spo-
ken en in plaats van makke schapen
sperren hyena’s de ogen open,
staan lynxen klaar voor hun finale sprong.
Want vrede is niet zelden de cocon
waar vals gebroed uit komt gekropen.
Wie honger heeft, die zal gaan roven
en dorstigen staan gierig rond de bron.
De liefde zal eeuwig ontaarden
in haat en nijd, zolang haar waarde
enkel wordt afgemeten aan de zon.
Slechts wie geworsteld heeft komt boven.
Het huwelijk tussen mensen is niet altijd een droomhuwelijk. De lusten staan soms liefde en het gevoel in de weg. Dan ontwaken er in de ziel, dieren zoals lynxen en hyena’s en kunnen de betrokkenen elkaar (letterlijk-) te lijf gaan of zelfs naar het leven staan. Wie honger heeft, die zal gaan roven, zegt de dichter. En helaas, hij heeft maar al te zeer gelijk. Kijk maar naar de huidige toestand waarin de aarde zich bevindt. De zon staat hier in de laatste strofe voor de ongebreidelde hartstocht. De zon kan alles laten groeien maar jammer genoeg ook verschroeien. En zoals in het Zeeuwse wapen staat (Luctor et Emergo, ik worstel en kom boven) parafraseert De Valk: Slechts wie geworsteld heeft komt boven! Is er hoop? Ja, maar daar zal men iets voor moeten doen en zich niet moeten laten leiden door emoties van ontembare aard. Een fraai gelaagd vers.
De zon schijnt stiller, lager,
september sterft
en werpt z’n schaduw
langer, trager
over onze dagen
op weg naar huis.
Er valt ons niets te binnen
dat dit geluk kan dragen.
Nog zijn we samen,
nog zien we bomen vruchten dragen
nog komen onze kinderen thuis,
soms, op hun vrije dagen,
nog zijn we reisgenoot
verdiept in wat het leven bood,
de laatste vragen.
Tot dat ook zal vervagen.
Het is duidelijk, de herfst is begonnen en dat zie je aan het licht. Het geluk van de hoofdpersoon is niet iets dat hij Kan bevatten: Er valt ons niets te binnen/dat dit geluk kan dragen.
En met het vervagen in de tweede strofe van het leven worden we tevens onafhankelijk ervan: Nog zijn we reisgenoot/verdiept in wat het leven bood. Scherpe metafoor, trefzeker, zoals veel moois in deze bundel. Vervagen is een mooi slotwoord, een woord waar een dichter verliefd op moet worden.
Wie komt er dieper ooit te weten
wat leven is dan wie heeft liefgehad?
De bomen krijgen op hun tijd weer blad,
De winter raakt stilaan vergeten.
Het kan niet anders, moet zo wezen.
In elk begin ligt ook het eind vervat
en aan elk eind ontspringt weer een nieuw pad.
Geen these zonder antithese.
Het vuur waarmee wij banden smeden
verteert ons als de dood ons weer apart
zet en natuurlijk lacht om onze zwart-
e kleuren, armzalige gebeden.
Er drijven wolken boven mij bijeen
en hier op aarde staat jouw naam in een steen.
In de titel van dit gedicht zien we al dat de dichter zich er niet makkelijk vanaf maakt. Hij legt de lat hoog. En het wordt uitgewerkt op sublieme manier. De winter ligt bijna achter ons. Wie kent dat weemoedige gevoel niet dat tegelijkertijd tot vreugde leidt? Maar ook het eind ligt een een nieuw pad. De dood kan weliswaar mensen (tijdelijk?) van elkaar scheiden, maar ze ook in de herinnering laten, want hun naam staat in (graf-)steen gebeiteld.
Deze bundel zal Chris de Valk niet de eeuwige roem schenken, die hem toekomt. We leven in een tijdsgewricht, waarin verzen, die rijmen not done zijn. Jan Kal, Jen Pierre Rawie maar meer onlangs Rob Van de Zande, durfden en durven dat aan. Chris de Valk vormt wat dat betreft, een oase in barre tijden.
Ga zo door, mijn zoon!
Chris de Valk is zo’n veertien jaar pastor van de Kerk van Peize. “Of gedichten deel uitmaken van de dienst? Misschien in de toekomst”, denkt de Peizer hardop. De bundel is verkrijgbaar bij of te bestellen via de boekhandel en ligt o.a. op voorraad bij boekhandel Daan Nijman, Heerestraat 87 in Roden (70 pagina’s, prijs 19,90 euro).
ISBN 9789079133208 | Paperback | 69 pagina's | Zuider Amstel | juni 2017
© Karel Wasch, 13 november 2017
Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER