H. Marsman overleed in 1940.
Zijn gedichten mogen dus nog niet op Leestafel, wel volgend jaar, dan is hij 70 jaar geleden overleden.
Toch even dit item aangemaakt en de beginregels geplaats van een gedicht uit "raad de dichter":
Wie schrijft, schrijv' in den geest van deze zee
of schrijve niet; hier ligt het maansteenrif
dat stand houdt als de vloed ons overvalt
Van Marsman mag dus vanaf juni volgend jaar meer geplaatst worden.
Tiba.
H. Marsman (1899-1940) (ja)
O, maar ik voelde me niet jong hoor..ik kende toen ook al uit mijn hoofd Ballade van de dingen die niet overgaan.; van Weremeus Buning.;
De geur van diepe bossen na de regen , de geur van water en van roestbruin hout, de geur van 't paard dat men het liefst mag rijden en van het donker haar waarvan men houdt..(ik ben nu zelf verbaasd dat dit nog uit mijn ver geheugen terugkomt..ik kan zelfs niet controleren of het klopt ik heb deze tekst al jaren niet meer..)Ik won in '61 een voordracht- wedstrijd met dit lange gedicht. (ik was toen 13)
De geur van diepe bossen na de regen , de geur van water en van roestbruin hout, de geur van 't paard dat men het liefst mag rijden en van het donker haar waarvan men houdt..(ik ben nu zelf verbaasd dat dit nog uit mijn ver geheugen terugkomt..ik kan zelfs niet controleren of het klopt ik heb deze tekst al jaren niet meer..)Ik won in '61 een voordracht- wedstrijd met dit lange gedicht. (ik was toen 13)
O que for quando for, é que será o que é (F. Pessoa)
Hier een link naar het gedicht van W. Buning:
"ballade van de dingen die niet overgaan":
http://blog.seniorennet.be/talimlake/archief.php?ID=8
Tiba.
"ballade van de dingen die niet overgaan":
http://blog.seniorennet.be/talimlake/archief.php?ID=8
Tiba.
Heerser
Hij schreed
en ruimte was hem soepel kleed
aan 't koele lijf.
de gladde luchten spatten uit elkander
en rode sterren walmden àl hun wonder
in wankelenden nacht.
hij schreed
en ruimte brak aan zijn metalen tred
en lucht verkromp voor zijn doorzengden zucht.
leven was enkle vlokken violette geur.
hij at
en aarde trok haar gillende spiralen
door schrompelenden nacht:
hij had geproefd.
hij stond
atoom en kosmos beide,
en heersend was in ertsen greep
over den werveldans der elementen
d'ivoren glimlach van den stille knaap.
H. Marsman
Tiba (moet nog zoeken uit welke bundel)
Hij schreed
en ruimte was hem soepel kleed
aan 't koele lijf.
de gladde luchten spatten uit elkander
en rode sterren walmden àl hun wonder
in wankelenden nacht.
hij schreed
en ruimte brak aan zijn metalen tred
en lucht verkromp voor zijn doorzengden zucht.
leven was enkle vlokken violette geur.
hij at
en aarde trok haar gillende spiralen
door schrompelenden nacht:
hij had geproefd.
hij stond
atoom en kosmos beide,
en heersend was in ertsen greep
over den werveldans der elementen
d'ivoren glimlach van den stille knaap.
H. Marsman
Tiba (moet nog zoeken uit welke bundel)
Bovenstaand gedicht heb ik geplaatst omdat ik het nog las op school.
Het sprak me toen enorm aan omdat ik het toen "modern" vond.
Van de uitleg van mijn lerares herinner ik me niet veel, ik dacht dat ik die nogal verwarrend vond (ik moet toen +/- zestien jaar geweest zijn), en dat ik vond dat ze meer moest verklaren, want ik snapte het niet helemaal, en haar uitleg voldeed me niet volledig.
Wel herinner ik me nog dat ze het over het vitalisme van de dichter had, en dat bij 'hij at' en "hij had geproefd" de vergelijking gemaakt werd met het bijten in een appel.
Maar waarom over "een heerser" schrijven, is er een bepaald iemand mee bedoeld? Ik geloof niet dat er daarover iets gezegd werd, maar het kan ook aan mijn falend geheugen liggen....
In elk geval toch een pluim voor de lerares die dat gedicht toen onder de aandacht bracht zodat het steeds is blijven hangen.
Tiba.
Het sprak me toen enorm aan omdat ik het toen "modern" vond.
Van de uitleg van mijn lerares herinner ik me niet veel, ik dacht dat ik die nogal verwarrend vond (ik moet toen +/- zestien jaar geweest zijn), en dat ik vond dat ze meer moest verklaren, want ik snapte het niet helemaal, en haar uitleg voldeed me niet volledig.
Wel herinner ik me nog dat ze het over het vitalisme van de dichter had, en dat bij 'hij at' en "hij had geproefd" de vergelijking gemaakt werd met het bijten in een appel.
Maar waarom over "een heerser" schrijven, is er een bepaald iemand mee bedoeld? Ik geloof niet dat er daarover iets gezegd werd, maar het kan ook aan mijn falend geheugen liggen....
In elk geval toch een pluim voor de lerares die dat gedicht toen onder de aandacht bracht zodat het steeds is blijven hangen.
Tiba.
Tiba Het is van belang te weten wanneer M. dit gedicht schreef. en of hij zichzelf zag als de heerser of heersend of dat hij een ander op het oog had. Ik denk het eerste vanwege de laatste regel. Verder is het een typisch bombastisch gedicht uit die tijd (rond 1930 denk ik) dat nu een beetje lachwekkend overkomt.
Gelukkig is Marsman meer bekend om zijn "Denkend aan Holland....".
Ben benieuwd wat je nog meer van hem gaat plaatsen.
Pieter
Gelukkig is Marsman meer bekend om zijn "Denkend aan Holland....".
Ben benieuwd wat je nog meer van hem gaat plaatsen.
Pieter
Het gedicht komt uit de bundel: Eerste periode (1919-1926) Tiba.
Uit zijn biografie blijkt dat 'Heerser' rond 1920 geschreven moet zijn.
Onder de titel “Brieven aan die zeer ver en zeer nabij is”
verscheen een handschriftenuitgave van enkele pagina’s in 1920.
De colofon vermeldde:
“Deze enige handschriftenuitgave der Brieven bestaat uit vijfentwintig exemplaren.”
Er werd slechts één exemplaar van de Brieven verkocht.
Daarom kwam het goed uit, dat niet alle vijfentwintig exemplaren waren vervaardigd.
In die tijd ontmoette Marsman Jan Havermans.
Deze zou enkele gedichten in hout snijden voor een luxe editie. Toen er echter niets van deze uitgave terecht kwam, opperde Havermans het plan, het grootser aan te pakken en meer gedichten volgens hetzelfde procédé uit te geven, waaronder: ’Vrouw’, ‘Heerser’, ‘Schaduw’, ‘Brieven’ en ‘Triptiek’.
Waarom vind je dit gedicht bombastisch en waarom lachwekkend overkomen Pieter?
Dettie
Uit zijn biografie blijkt dat 'Heerser' rond 1920 geschreven moet zijn.
Onder de titel “Brieven aan die zeer ver en zeer nabij is”
verscheen een handschriftenuitgave van enkele pagina’s in 1920.
De colofon vermeldde:
“Deze enige handschriftenuitgave der Brieven bestaat uit vijfentwintig exemplaren.”
Er werd slechts één exemplaar van de Brieven verkocht.
Daarom kwam het goed uit, dat niet alle vijfentwintig exemplaren waren vervaardigd.
In die tijd ontmoette Marsman Jan Havermans.
Deze zou enkele gedichten in hout snijden voor een luxe editie. Toen er echter niets van deze uitgave terecht kwam, opperde Havermans het plan, het grootser aan te pakken en meer gedichten volgens hetzelfde procédé uit te geven, waaronder: ’Vrouw’, ‘Heerser’, ‘Schaduw’, ‘Brieven’ en ‘Triptiek’.
Waarom vind je dit gedicht bombastisch en waarom lachwekkend overkomen Pieter?
Dettie
Zou het gedicht over (het beeld van) Jupiter kunnen gaan tiba?
Hij was heerser over hemel en de Goden, de god van de donder, de bliksem en de Romeinse staat en van alle mensen. Bij belangrijke (politieke) beslissingen ging men eerst naar de tempel van Jupiter om raad te vragen.
Als ik het gedicht zo lees gaat het over het bliksemen, het verzengen de aarde, de schroeilucht enz.
Ik kan er helemaal naast zitten natuurlijk maar dit kwam als eerste bij me op.
Dettie
Bedankt, Dettie, voor je informatie. Het zou idd. goed over een god kunnen gaan. Als je dit gedicht leest dan denk ik meteen aan een sprekerd van meer dan 50 jaar geleden. Wat ik al eerder schreef: bombastisch. Synoniemen zijn: overdreven, ronkend, gezwollen. Veel gezochte bijvoegelijke naamwoorden. Gelukkig waren er toen al veel dichters die het veel soberder deden. En lachwekkend? Ja, mensen die overdrijven om indruk te maken vind ik altijd een beetje lachwekkend. Wat denk je van: de rode sterren walmden in wankelende nacht? Gillende spiralen door schrompelende nacht?tiba schreef:Heerser
Hij schreed
en ruimte was hem soepel kleed
aan 't koele lijf.
de gladde luchten spatten uit elkander
en rode sterren walmden àl hun wonder
in wankelenden nacht.
hij schreed
en ruimte brak aan zijn metalen tred
en lucht verkromp voor zijn doorzengden zucht.
leven was enkle vlokken violette geur.
hij at
en aarde trok haar gillende spiralen
door schrompelenden nacht:
hij had geproefd.
hij stond
atoom en kosmos beide,
en heersend was in ertsen greep
over den werveldans der elementen
d'ivoren glimlach van den stille knaap.
H. Marsman
Tiba (moet nog zoeken uit welke bundel)
Pieter
Ik vind het juist wel mooi wat jij 'bombastisch' noemt. Vergeet niet dat het 1920 was. Dat is bijna 100 jaar geleden. Ik vind de taal van toen eleganter dan de botte taal van nu. Het 'zong' toen meer.PieterD schreef:
Bedankt, Dettie, voor je informatie. Het zou idd. goed over een god kunnen gaan. Als je dit gedicht leest dan denk ik meteen aan een sprekerd van meer dan 50 jaar geleden. Wat ik al eerder schreef: bombastisch. Synoniemen zijn: overdreven, ronkend, gezwollen. Veel gezochte bijvoegelijke naamwoorden. Gelukkig waren er toen al veel dichters die het veel soberder deden. En lachwekkend? Ja, mensen die overdrijven om indruk te maken vind ik altijd een beetje lachwekkend. Wat denk je van: de rode sterren walmden in wankelende nacht? Gillende spiralen door schrompelende nacht?
Pieter
Ik kwam verder op het gedicht te kijken en dacht, stel dat het (het beeld) Jupiter is, klopt het dan? Hij was de heerser.
Heerser
Hij schreed
en ruimte was hem soepel kleed
aan 't koele lijf.
Als je het beeld bekijkt dan droeg hij een soepel kleed. Het koele lijf kan voor marmer staan.
de gladde luchten spatten uit elkander
en rode sterren walmden àl hun wonder
in wankelenden nacht.
Jupiter is de god van donder en bliksem
gladde luchten spatten uit elkaar door die bliksem enz.
Later gaat het over de elementen en de gillende spiralen lijken me de bliksemflitsen.
doorzengende zucht kan de donder zijn... of ingeslagen bliksem.
Dit zie ik er zo'n beetje in.
Ik ga even niet verder 'analyseren' omdat het anders zo pertinent lijkt zoiets als 'zo is het en niet anders' en dat bedoel en wil ik niet.
Ik ben juist heel benieuwd wat anderen in dit gedicht zien.
Dettie
In bovenstaande site lees ik over de eerste periode van Marsman dichterschap.
Ik twijfel nog altijd of het over Jupiter gaat, Dettie, al zou het wel kunnen.
Ik denk dat het eerder te maken heeft met een soort kosmisch gevoel en een heerser die de hele kosmos beheerst.
Tiba.
en ook:Hier wordt de invloed van A. Roland Holst merkbaar: een ontvluchten aan tijd en ruimte.
Een levensdrift om zich van het heelal meester te maken bevangt hem.
heerser & vreemdeling
In plaats van de natuur koos Marsman de Kosmos.
Deze wilde hij omvatten en beheersen en in zijn vaart,
bruisend en kolkend als een wilde stroom,
hoopte hij,
de jongeren mee te sleuren,
weg uit de amorfe massa
Ik twijfel nog altijd of het over Jupiter gaat, Dettie, al zou het wel kunnen.
Ik denk dat het eerder te maken heeft met een soort kosmisch gevoel en een heerser die de hele kosmos beheerst.
Tiba.
Ik vond op de door Tiba getipte sites het volgende gedicht. Heeft volgens mij verwantschap met het vorige.
Pieter
Eeuwen wentelden hun volheid samen:
zijn fundament;
nauw kon hun denkgedrocht omvamen
zijn schedeltent.
haren sloegen hun vlag langs den hemel:
bepantsering;
scherp was zijn lijf, geel en vermetel,
dat dansen ging.
maar hij, blonde boorling der zwellende jaren,
hij tartte nacht
en vlocht het ruige duister samen met zijn haren
tot veilige vacht.
zoo, schragend geleund in de nis der kimmen,
zuigende schacht,
zag hij ellende den hemel beklimmen:
zijn eerste wacht.
H. marsman
Over wie gaat dit? Ik heb zelf geen idee. Pieter
Pieter
Eeuwen wentelden hun volheid samen:
zijn fundament;
nauw kon hun denkgedrocht omvamen
zijn schedeltent.
haren sloegen hun vlag langs den hemel:
bepantsering;
scherp was zijn lijf, geel en vermetel,
dat dansen ging.
maar hij, blonde boorling der zwellende jaren,
hij tartte nacht
en vlocht het ruige duister samen met zijn haren
tot veilige vacht.
zoo, schragend geleund in de nis der kimmen,
zuigende schacht,
zag hij ellende den hemel beklimmen:
zijn eerste wacht.
H. marsman
Over wie gaat dit? Ik heb zelf geen idee. Pieter
Het gedicht heeft de titel Verhevene Pieter.PieterD schreef:Ik vond op de door Tiba getipte sites het volgende gedicht. Heeft volgens mij verwantschap met het vorige.
Pieter
Eeuwen wentelden hun volheid samen:
zijn fundament;
nauw kon hun denkgedrocht omvamen
zijn schedeltent.
haren sloegen hun vlag langs den hemel:
bepantsering;
scherp was zijn lijf, geel en vermetel,
dat dansen ging.
maar hij, blonde boorling der zwellende jaren,
hij tartte nacht
en vlocht het ruige duister samen met zijn haren
tot veilige vacht.
zoo, schragend geleund in de nis der kimmen,
zuigende schacht,
zag hij ellende den hemel beklimmen:
zijn eerste wacht.
H. marsman
Over wie gaat dit? Ik heb zelf geen idee. Pieter
en het komt uit Verzameld werk Deel 1: Poëzie.
Querido Amsterdam/Bilthoven, 1938.
Misschien kun je nu proberen er achter te komen Pieter waar het gedicht over gaat nu je de titel weet.
Ik heb helaas nauwelijks tijd of energie momenteel om er uitgebreid op in te gaan.
Dettie