Toon Tellegen (ja)

[tiba]

Bovenstaand gedicht vind ik heel knap.
Ik sta altijd vol bewondering hoe Tellegen een gedicht opbouwt.

Wel een vraag:
is de essentie van bovenstaand gedicht het Kaïn-verhaal?

Tiba.

[Librije]

Of is de essentie dat de jaloezie zo oud is als de wereld?

Dat ze onontkoombaar bij het menselijk bestaan hoort?

Librije.

[mira]

Ik heb al even gereageerd bij het thema 'jaloezie'.
http://car.messageboard.nl/38686/viewtopic.php?t=735


mira

[mira]

De jaloezie was jong,
ze dampte nog,
en de liefde schuifelde onwennig langs het eerste koren,
prikte zich aan de eerste doornen,
wist nog niet wat schrikken was
en bloeden.

In de verte lag het woord: groot, rimpelig en leeg.

De natuurwetten kraakten, knarsten,
kwamen een voor een op gang.
Appels vielen, bladeren, sterren.
Rivieren stroomden van de eerste bergen.

Kaïn hief zijn arm omhoog.
Alles begon, alles was nieuw,
alles was onontkoombaar.


Toon Tellegen
uit: Daar zijn woorden voor. Een keuze uit de gedichten,
Rainbow Pockets, Amsterdam 2005

Tiba.

Ik probeer even om mijn reactie bij thematische gedichten naar hier over te brengen:

Pakkend gedicht toch van Toon Tellegen.

Niet de liefde was jong, wel de jaloezie.
En dan volgen prachtige beelden: de jaloezie 'dampte nog', de liefde 'schuifelde onwennig langs...'.
Dat is wat (goeie) dichters constant doen, bezig zijn met taal, haar herscheppen...tot een gedicht.

Een eerste impressie.

mira

mira

[tiba]

Mooi hoe je het meteen over de taal hebt.
Ik was nog verwikkeld in de metaforen. Daarom vroeg ik "is de essentie nu het Kaïnverhaal?" En Librije ging meteen dieper graven.

Librije schreef:

Of is de essentie dat de jaloezie zo oud is als de wereld?
Dat ze onontkoombaar bij het menselijk bestaan hoort?

Ja, dat denk ik wel.

Over de taal en de beelden nu:
Mira schreef:

Niet de liefde was jong, wel de jaloezie.

Ja idd., normaliter schrijft men "de liefde was jong" goed dat jij het opmerkt. .

de metaforen:
-"appels vielen" toch wel een herinnering aan het Adam-Eva verhaal?

- en deze versregel:

In de verte lag het woord: groot, rimpelig en leeg.

Doet me denken aan "In den beginne was het woord". Maar hoe deze regel interpreteren? Iemand een verklaring wat daarmee concreet bedoeld?

Een gedicht waaruit veel te halen valt.

Tiba.

[PieterD]

Tiba schreef:
Doet me denken aan "In den beginne was het woord". Maar hoe deze regel interpreteren? Iemand een verklaring wat daarmee concreet bedoeld?

Het gedicht gaat over het begin van de schepping. Volgens mij is het gedicht een kritiek op het scheppingsverhaal. Daar staat: In den beginne was het woord.
Maar voor Tellegen lag en ligt het woord in de verte, het ligt daar nog steeds, rimpelig(oud) en leeg. (er wordt niets of weinig mee gedaan). Ook te interpreteren als: het heeft nooit bestaan, we kennen het niet. Het is in ieder geval geen enthousiaste aanvaarding van Genesis.
Pieter

[Librije]

Een moeder

Ze hebben een moeder onder de voet gelopen,
ze keken naar de hemel,
ze zagen een meeuw -

schepen schoven langs de horizon,
wijd en zijd de scherven van haar kinderen.

Ze wezen elkaar de veren aan -
zo wit,
zo zonder een vleugje treurigheid
of angstvalligheid -

heksen ruimden de rommel op,
zaaiden distels en herinneringen,
vlogen gillend weg.

Ze liepen verder, de zon ging onder,
ze keken naar de sterren,
ze hoorden een schreeuw:

"Kinderen!"

Uit: Toon Tellegen - Kruis en munt, gedichtenbundel Landelijke gedichtendag 2000, uitgegeven door Querido en Poetry International.

Wie kan mij helpen hier vat op te krijgen? Er lijkt iets ernstigs gebeurd te zijn met een moeder. Maar wat zijn dan de scherven van haar kinderen? Wie zijn "ze"? En waarom roept ze "Kinderen"? En waarom heksen?

Librije.

[mira]

Een zeer droevig gedicht.

mira

[Dettie]

Oei Librije, hier moet ik even goed over nadenken.
Niet makkelijk.

'Ze' is een massa mensen? Ze zijn aan het strand? Maar inderdaad die heksen... Zijn de kinderen zoekgeraakt?

Ik denk nog even verder.

Dettie

[Librije]

Ik bedenk ineens: Meeuw, scherven van kinderen? Zouden dat de eierschalen zijn waaruit de jonge meeuwen zijn gekomen? Gaat het misschien over een dode vogel?

Librije.

[Dettie]

Ja dat zou eventueel kunnen maar dan die heksen nog...

Zouden dat eventueel andere meeuwen zijn... ze vlogen gillend weg...
Is wel des meeuws.

Dettie

[Librije]

"Ze" zijn waarschijnlijk mensen die een meeuwennest hebben vertrapt.

Andere "ze" (mensen) wandelden over het strand en zagen de moedermeeuw in de lucht. En zagen de eierschalen en restanten van de meeuwenkuikens op het strand.

Heksen kunnen andere meeuwen of vogels zijn die de resten verorberen (rommel opruimen). Dat gillen kan inderdaad op het schreeuwen van meeuwen duiden. Dat klinkt vaak hartverscheurend.
Distels en herinneringen is wat overblijft (herinneringen die steken).

Het leven gaat verder, maar de zon ging onder.

Kan dit een symbool zijn voor arbortus, miskraam, doodgeboren kinderen misschien? Sterretjes aan de hemel? En een kreet van gemis: "Kinderen"?

Librije.