Jan van Nijlen (ja uitgegeven door v. Oorschot)

Van Marcel van Maele t/m Roger Nupie
Dettie
Berichten: 10694
Lid geworden op: Do Jan 15, 2009 00:00
Contact:

Berichtdoor Dettie » Do Feb 19, 2009 20:07

Geplaatst: 07 apr 2008 03:12 pm

Volgens de prof moet ik alles wat ik vertel aan het neoclassicisme linken.
Karel Van de Woestijne behoorde tot een meer avant garde strekking, Van Nijlen hield het bij neoclassicisme, maar toch werd Van Nijlen door Karel Van De Woestijne beïnvloed.


Dit is wat ik tot nu toe over het gedicht heb:

Het neoklassieke aan het gedicht valt bij een eerste blik al meteen op. Van Nijlen grijpt in dit gedicht terug naar een klassieke dichtvorm, namelijk het sonnet. Deze vorm is vooral bekend van de Renaissance dichters Shakespeare en Petrarca. In het gedicht gaat het om een sonnet dat afkomstig is uit de Petrarchistische traditie dat, in tegenstelling tot het Elizabethaanse sonnet, bestaande uit drie kwartijnen en een couplet, opgebouwd is uit twee kwatrijnen en twee terzines. Het rijmschema in de eerste twee kwatrijnen is dat van een omarmd rijm: abba baab, en in de terzines ziet het rijmschema er als volgt uit: ccd ede. Van Nijlen hanteerde voor dit gedicht het jambische ritme, waarvoor hij wel bekend staat. Meer specifiek gebruikt hij de jambische pentameter.
Na de eerste twee kwatrijnen komt er een volta. Waar eerst de dichter een atmosfeer van nostalgie creëert wordt er in de tweede regel van de eerste terzine een persoon aangesproken

Gij die het leven mint, wien de kleur
Des hemels nooit zoo zoet was als vandaag,

Dit blijft doorgaan in de derde strofe, hier worden er achtereenvolgens drie vragen gericht aan de persoon:

Waar zal uw vreugd te leven zich verschuilen,
Wat is uw antwoord op de bittere vraag:
Wilt ge uw bleek lot niet voor het zijne ruilen?

Van Nijlen vraagt de aangesprokene of die zijn lot voor dat van Van De Woestijne wil ruilen.

BWV 958

Dettie
Berichten: 10694
Lid geworden op: Do Jan 15, 2009 00:00
Contact:

Berichtdoor Dettie » Do Feb 19, 2009 20:07

Geplaatst: 08 apr 2008 08:36 am

Ik heb wat verder zitten zoeken over Karel Van De Woestijne. Zou het fout zijn te veronderstellen dat er tussen 'In memoriam Karel Van De Woestijne' en de laatste veertien regels (sonnet!) in Van De Woestijne's 'Wanneer ik sterven zal' parallellen bestaan?

Gij mensen, die misschien me in laetren tijd gedenkt,
als deze mond, en zónder morren, heeft gezwegen,
maar, woordloos op verzaden dood open-gezegen,
de ijlte betekent die uw vragende ijlte wenkt,

weet: als een straf heb 'k stroeve waarheid mee-gekregen;
geen krankheid, die mijn lijf niet kreunend heeft gekrenkt;
en 't spijt, dat dit mijn vers gelijk een hostie drenkt,
mag heilig op uw tong als 't leven-zelve wegen.

Ziet: dit gelaat is lood, en zorge is 't zuur dat vreet
door 't lood, en 't diepst van al de hete voren beet
om God, o mijn begeert, die borgde 't pijnlijkst beiden.

En toch: hij die dit zeide in dood-gedoemde tijden,
en, leed hij waarlijk àl te zeer wanneer hij leed,
- hij droeg 't gevoelen, nooit genoeg te mogen lijden...


zoals bijvoorbeeld:

De derde regel in respectievelijk Wanneer ik sterven zal en In memoriam, zegt iets over het stilzwijgen en de dood:

'maar, woordloos op verzaden dood open-gezegen,'
~
'Maar op het doodsbed werd hun hart sereen:'

Verder is er de gelijkenis in regels vijf en zes:

'weet: als een straf heb 'k stroeve waarheid mee-gekregen;
geen krankheid, die mijn lijf niet kreunend heeft gekrenkt;'
~
'Gepijnigd door het leven als niet één,
Het zwakke lijf vol ziekten en vol wonden,'

Beide dichters lijken het hier over de zwaarwegende waarheid te hebben. Van Nijlen gebruikt hiervoor eerder metaforen, dan de expressionistische van de Woestijne.

BWV 958
Laatst gewijzigd door Dettie op Di Sep 29, 2009 09:51, 1 keer totaal gewijzigd.

Dettie
Berichten: 10694
Lid geworden op: Do Jan 15, 2009 00:00
Contact:

Berichtdoor Dettie » Do Feb 19, 2009 20:08

Geplaatst: 08 apr 2008 08:52 am

Beste BMV 958
Dit laatste gedicht is wel het toppunt van gekunsteldheid en volkomen uit de tijd. Jan van Nijlen staat wat dat betreft veel dichter bij het heden al is die ook al ouderwets. Onderwerp en inhoud zijn ongeveer gelijk, van alle tijden en beide gedichten mogen wat mij betreft bijgezet worden in het museum van oudheden. Bij hen vergeleken is Guido Gezelle een moderne dichter.

P.S. Trek je van mij niet te veel aan, ik ben maar een geïnteresseerd amateur.

Pieter
_________________
"Hoed u voor de literatuur. Gebruik de woorden die het eerst bij je opkomen" J.P. Sartre

Dettie
Berichten: 10694
Lid geworden op: Do Jan 15, 2009 00:00
Contact:

Berichtdoor Dettie » Do Feb 19, 2009 20:09

Geplaatst: 08 apr 2008 11:30 am


In Memoriam Karel Van de Woestijne

Veel dichters zochten in Parijs, in Londen,
Voor ’t moede hoofd vergeefs een harden steen,
Maar op het doodsbed werd hun harte sereen:
Hun lied werd eindelijk met hun droom verbonden.

Gepijnigd door het leven als niet één,
Het zwakke lijf vol ziekten en vol wonden,
Heeft ook weer hij de diepe rust gevonden
Op’t blanke doodsbed, maar ook daar alleen.

Bedwelmd door licht en vreedzame’ appelgeur,
Gij die het leven mint, en wien de kleur
Des hemels nooit zoo zoet was als vandaag,

Waar zal uw vreugd te leven zich verschuilen,
Wat is uw antwoord op de bittre vraag:
Wilt ge uw bleek lot niet voor het zijne ruilen?




1ste strofe: gaat over de dichters in 't algemeen
2de strofe: gaat over de dichter Karel VDW
3de/4de strofe: richt zich tot een bepaald persoon (de lezer?)

Vooral de tegenstellingen vallen me op:
pijn van het leven <--> rust van de dood (2de strofe)

gepijnigd door het leven (2de strofe) <--> vreugd te leven (4de strofe, aangesproken persoon) (waarbij me de betekenis ontgaat van "zich verschuilen", waarom moet/zou de vreugd zich verschuilen)

Algemene strekking:
- een zich niet thuis voelen in dit leven ("leed" in de 1ste strofe)
- een verlangen naar de dood waar er eindelijk vrede is
(leed met droom verbonden/ hart werd sereen/ diepe rust)

Van Nijlen is hier inderdaad de dichter van het verlangen. Ik las ergens van hem: "het allerbeste is hetgeen wij verloren"

Ik hoop dat je hiemee wat bent????? Moet nog het gedicht van K VDW bekijken, hoop er later op terug te komen.

Tiba.

Dettie
Berichten: 10694
Lid geworden op: Do Jan 15, 2009 00:00
Contact:

Berichtdoor Dettie » Do Feb 19, 2009 20:10

Geplaatst: 11 apr 2008 11:34 am

uit 'Bericht aan de reizigers'

Al wat ge groeien ziet op 't zwarte voorjaarsland,
wees overtuigd: het werd alleen voor u geplant


iemand enig idee wat van Nijlen hiermee bedoelde?

Matt
Laatst gewijzigd door Dettie op Do Feb 19, 2009 20:11, 1 keer totaal gewijzigd.

Dettie
Berichten: 10694
Lid geworden op: Do Jan 15, 2009 00:00
Contact:

Berichtdoor Dettie » Do Feb 19, 2009 20:10

Geplaatst: 11 apr 2008 11:50 am

Hai matt, ik lees dat als volgt:

Van Nijlen 'adviseert' ons om te reizen op een speciale manier. Niet met een afgestompte geest zoals de handelsreizigers die reizen om gewin en uit routine. Maar met een open hart, met open ogen... zoals een kind, alsof het de eerste keer is. Dan zie je tijdens de reis alles alsof je het voor het eerst zag, alsof jij de eerste en enige bent die alles ontdekt en te zien krijgt. Alsof het er speciaal voor jou is.

groetjes,
Grada
_________________
'Do you think it's a whoozle?'

Dettie
Berichten: 10694
Lid geworden op: Do Jan 15, 2009 00:00
Contact:

Berichtdoor Dettie » Do Feb 19, 2009 20:12

Geplaatst: 11 apr 2008 01:28 pm

ik wil iedereen nog even bedanken voor de reacties

BWV 958

Dettie
Berichten: 10694
Lid geworden op: Do Jan 15, 2009 00:00
Contact:

Berichtdoor Dettie » Di Sep 29, 2009 10:04

De laatste dagen

Een blauwe schotel bleef, met enkle vruchten,
vannacht in het prieel op tafel staan,
en daarop schijnt, door winde en wilde wingerd,
een laatste straal van de verdoofde maan.

Geen wind beweegt de donkre notelaren,
rond zonnebloem en volle dahlia
gonst geen insekt: 't is de volmaakte vrede
die eeuwig lijkt, als kwam niets daarna.

O laatste, warme dagen van september,
de weemoed van uw licht gloeit ook in mij,
ik laat, als gij, mij met een glimlach glijden
naar dood en vrede, beiden zo nabij.


Jan van Nijlen (1884-1965)
uit: Verzamelde gedichten
Van Oorschot 2003

mira
Berichten: 616
Lid geworden op: Za Feb 07, 2009 20:10

Berichtdoor mira » Wo Nov 04, 2009 00:18

Een klassicistisch gedicht dat heel goed past bij deze tijd van het jaar.

Hoe vaak valt het niet op dat een dichter, al wat antiek of vrij recent, beïnvloed wordt door de seizoenen, ook in deze al zo lang verstedelijkte samenleving.

Mooi hoe de dichter begint met: 'Een blauwe schotel'.
Je ziet de schotel daar onmiddellijk staan, gegrift op het netvlies van je verbeelding.
Het maakt er ook een intimistisch tafereel van, het gaat over 'die' blauwe schotel, die 'daar' staat, in het prieel dat de dichter ziet of voor ogen heeft. Het laatstste maanlicht maakt het nog betoverender, impressionistisch.

Wat me opvalt in de woordkeuze:
prieel, winde, wilde wingerd', poëtisch/nostalgisch, zeker voor ons nu, wellicht ook al ten dele voor Jan van Nijlen.

Zo rustig is het daar, windstilte, iets wat de dichter ervaart / verwoordt als 'volmaakte vrede', die eeuwig lijkt, als kwam niets daarna.
Ja, daar zou de dichter willen blijven.

Maar weemoed, dat blijkt het overheersende gevoel van de dichter, wat zeg ik, dat is het gevoel dat alles overheerst, het verlangen naar dat moment van eeuwige vrede.
De dichter voelt zich één met het landschap, zowaar een echte romanticus!

Maar dan, in het laatste vers, worden rust en vrede geassocieerd met de dood.

Herfst, het zijn de laatste dagen van het jaar, wellicht heeft de dichter het ook over zijn eigen levenseinde.

mira
Laatst gewijzigd door mira op Zo Nov 15, 2009 15:55, 2 keer totaal gewijzigd.

Librije
Berichten: 197
Lid geworden op: Zo Mar 01, 2009 07:16
Locatie: Zeeuws-Vlaanderen
Contact:

Berichtdoor Librije » Wo Nov 04, 2009 08:00

Een mooi gedicht Dettie en een al even mooie analyse van Mira.

Dit gedicht doet me een beetje aan Bloem denken, met misschien een iets minder strak rijm- en vormschema, maar de opgeroepen sfeer is identiek, naar mijn idee.

Toch zitten rijm en zeker metrum er wel (romantisch inderdaad) stevig in verankerd.

Librije.
Hetzelfde zien
Maar het zò zien
Zoals niemand het zag
(J.A. Deelder - Euforismen
Bezige Bij, 1991)

tiba
Berichten: 585
Lid geworden op: Za Feb 07, 2009 00:58

Berichtdoor tiba » Wo Nov 04, 2009 11:45

Indringende analyse, Mira.
Hierdoor ga ik het gedicht nog mooier vinden.

Tiba.

Dettie
Berichten: 10694
Lid geworden op: Do Jan 15, 2009 00:00
Contact:

Berichtdoor Dettie » Wo Nov 04, 2009 11:51

Ja heel mooie analyse! Dankjewel.

Dettie

mira
Berichten: 616
Lid geworden op: Za Feb 07, 2009 20:10

Berichtdoor mira » Do Nov 05, 2009 22:32

Dank voor de complimentjes.
Bloem is mij minder vertrouwd, maar helaas geen toestemming voor LT.

mira

mira
Berichten: 616
Lid geworden op: Za Feb 07, 2009 20:10

Berichtdoor mira » Di Nov 10, 2009 21:36

Correctie, wel toestemming voor de 10 geplaatste gedichten van Bloem.

mira

Librije
Berichten: 197
Lid geworden op: Zo Mar 01, 2009 07:16
Locatie: Zeeuws-Vlaanderen
Contact:

Berichtdoor Librije » Vr Nov 13, 2009 15:56

Weet iemand misschien in welk jaar (ongeveer) het gedicht De laatste dagen gemaakt is door Van Nijlen?

Librije.
Hetzelfde zien
Maar het zò zien
Zoals niemand het zag
(J.A. Deelder - Euforismen
Bezige Bij, 1991)

tiba
Berichten: 585
Lid geworden op: Za Feb 07, 2009 00:58

Berichtdoor tiba » Vr Nov 13, 2009 17:04

Ik heb gegoogled, zowel op de titel als op de 1ste regel... nergens de datum vermeld (alleen die van zijn verzameld werk).

Tiba.

Librije
Berichten: 197
Lid geworden op: Zo Mar 01, 2009 07:16
Locatie: Zeeuws-Vlaanderen
Contact:

Berichtdoor Librije » Vr Nov 13, 2009 20:09

:roll: Ach Tiba, ik google wat af op een dag. Ik kon het ook niet vinden, vandaar de vraag........ ;)

Ik heb in de bibliotheek het verzameld werk opgevraagd in de hoop, dat ik daar meer in zou kunnen ontdekken en nu hoopte ik eigenlijk dat iemand dat in de kast heeft staan, want het duurt wat langer dan gedacht bij de bieb.

Maar zeer bedankt voor je moeite! :)

Librije.
Hetzelfde zien
Maar het zò zien
Zoals niemand het zag
(J.A. Deelder - Euforismen
Bezige Bij, 1991)

mira
Berichten: 616
Lid geworden op: Za Feb 07, 2009 20:10

Berichtdoor mira » Vr Nov 13, 2009 20:14

Weet iemand misschien in welk jaar (ongeveer) het gedicht De laatste dagen gemaakt is door Van Nijlen?

Librije


Ik had me die vraag ook al gesteld, Librije, m.n. ivm mijn bedenking dat de dichter eventueel refereert naar zijn eigen levenseinde.
Nu is het wel zo dat de dood een universeel thema is in poëzie, en niet perse leeftijdgebonden, voorbeelden zijn legio, denk bv. aan Herman De Coninck en zovele anderen.
Mijn gevoel is wel dat bij sommige oudere dichters, ik bedoel in leeftijd, het thema ineens / of vaker wordt aangeboord, en dat zij dus pas op latere leeftijd echt worstelen met de eindigheid/oneindigheid ('er is leven na de dood') van het bestaan, in hun gedichten althans.


mira

liekjah
Berichten: 4
Lid geworden op: Di Jan 12, 2010 11:55

Berichtdoor liekjah » Di Jan 12, 2010 11:58

Ik heb een paar vraagjes:
1: is In memoriam karel de woestijne van de dichtbundel het oude kind?
2: kan iemand mij nog iets meer uitleggen over het gedicht ''de kooi''.

bvd

PieterD
Berichten: 505
Lid geworden op: Zo Feb 15, 2009 10:15
Locatie: Den Bosch

Berichtdoor PieterD » Di Jan 12, 2010 14:04

Het gedicht In memoriam Karel van de Woestijne is uit Geheimschrift (1934)


De kooi

of schepen fluiten die vertrekken gaan,
als in het najaar, in de koffiehuizen,
weer gladiolen op de tafels staan.
Ik weet: nu zijn de velden zonder koren,
van dag tot dag wordt dieper groen de wei
en scheert de zwaluw sneller rond den toren,
de gentiaan bloeit in't moeras der hei.

Wordt dan voor immer mijn geboeid verlangen
gevoed door een seizoen en door zijn kleur,
is dit de kooi waarin ik ben gevangen,
waar is het slot en wie ontsluit de deur?

© Jan van Nijlen
uit: Het oude kind
Opgenomen in Verzamelde gedichten,
Van Oorschot 1964

Commentaar volgt later.
Pieter

Beste Liekwah

Metrum of versmaat. is de afwisseling van een benadrukte lettergreep met een niet beklemtoonde.

Neem de eerste regel:

of SCHEpen FLUIten DIE verTREKken GAAN,

Dan zie je hier al de perfecte toepassing van die versmaat. Als de versmaat goed is loopt het gedicht lekker en stokt het niet hinderlijk.
Ga voor jezelf maar na of het overal klopt in dit gedicht. In het algemeen valt een onderbreking van de versmaat meteen op. Moderne dichters nemen het wat minder nauw met de versmaat maar helemaal zonder kunnen ze beslist niet; iedereen zou hun gedicht dan lelijk vinden.

Over de inhoud: de dichter voelt zich gevangen in de kooi van de tijd, de afwisseling van de seizoenen waaraan niet te ontkomen is. De laatste regel bevat een retorische vraag waarop iedereen het antwoord weet, namelijk het einde van het leven is het slot; op de "wie" heeft niemand een antwoord.
Pieter

P.S. De beginregel is beslist vreemd omdat het verband met seizoenen niet door mij althans wordt gezien. Misschien hebben de anderen hier een verklaring paraat.
Laatst gewijzigd door PieterD op Di Jan 12, 2010 18:13, 2 keer totaal gewijzigd.

Molly
Berichten: 129
Lid geworden op: Ma Aug 03, 2009 19:59
Locatie: Utrecht

Berichtdoor Molly » Di Jan 12, 2010 15:46

Waarom zou de dichter specifiek In de koffiehuizen zeggen?
Het 2e couplet daarin voel ik wat verveling, alsof de seizoenen hem niet meer boeien en hij graag eens iets anders zou zien.
Over de strijl, het ritme en de structuur kan ik moeilijk iets zeggen, want daar heb ik niet echt veel verstand van, ben een liefhebber van het vrije vers... :oops:

Molly
~ Het is een kunst om de zee in een glas te vangen ~

(naar: Italo Calvino)

liekjah
Berichten: 4
Lid geworden op: Di Jan 12, 2010 11:55

Berichtdoor liekjah » Di Jan 12, 2010 17:01

Hartstikke bedankt voor dat er in ieder geval iemand reageert zo snel:)
Het is voor een schoolexamen voor mij in gymnasium klas 6.
Ik vind het wel lastig en moet zowel over stijlfiguren vertellen en het metrum als de inhoud van het gedicht.
Hopelijk krijg ik nog vandaag of morgen-vroeg een berichtje van jullie terug want het is al overmorgen!

Alvast bedankt!!

PieterD
Berichten: 505
Lid geworden op: Zo Feb 15, 2009 10:15
Locatie: Den Bosch

Berichtdoor PieterD » Di Jan 12, 2010 18:16

Beste Liekwah:

Zie boven: ik heb mijn toelichting geplaatst.
Pieter

liekjah
Berichten: 4
Lid geworden op: Di Jan 12, 2010 11:55

Berichtdoor liekjah » Di Jan 12, 2010 18:21

Hartstikke bedankt!!!!!
En kan iemand nog iets zeggen over de stijlfiguren(zoals inversie alliteratie etcetera) en hoe kan je zien wat voor soort rijm het is(gekruisd rijm etcetera)

bvd

mira
Berichten: 616
Lid geworden op: Za Feb 07, 2009 20:10

Berichtdoor mira » Di Jan 12, 2010 18:47

De kooi

Ik voel den lust te reizen, te verhuizen,
of schepen fluiten die vertrekken gaan,
als in het najaar, in de koffiehuizen,
weer gladiolen op de tafels staan.

Ik weet: nu zijn de velden zonder koren,
van dag tot dag wordt dieper groen de wei
en scheert de zwaluw sneller rond den toren,
de gentiaan bloeit in't moeras der hei.

Wordt dan voor immer mijn geboeid verlangen
gevoed door een seizoen en door zijn kleur,
is dit de kooi waarin ik ben gevangen,
waar is het slot en wie ontsluit de deur?


Jan Van Nijlen
uit: Verzamelde gedichten,
Van Oorschot 1964


Ik herneem even dit gedicht omdat de eerste versregel bij het copiëren hier ontbrak. Ik vond het al raar.
Tiba heeft deze versie vroeger geplaatst.
Ook de 'of' van de 2° regel is eigenaardig.
Moeten we begrijpen: 'Nauwelijks voel ik de lust om te reizen, of schepen fluiten...' t.t.z. 'Zodra de lust om te reizen me bekruipt, hoor ik al schepen fluiten'..., of hoe moeten we dat lezen?

mira


Terug naar “Gedichten M-N”

Wie is er online

Gebruikers op dit forum: Geen geregistreerde gebruikers en 13 gasten