Schaakgedichten

Gedichten op thema
Dettie
Berichten: 10694
Lid geworden op: Do Jan 15, 2009 00:00
Contact:

Schaakgedichten

Berichtdoor Dettie » Vr Jan 15, 2010 16:12

Vandaag begint het 72e Corus- schaaktoernooi

http://www.coruschess.com

Mooie gelegenheid om een paar schaakgedichten te plaatsen.
Ze komen uit de bundel Schaakgedichten. Diana Ozon heeft speciaal voor deze bundel het gedicht Tanneke geschreven.

Tanneke

We zitten tegenover elkaar
Kleine meisjes in rechte jurkjes
twee lappen coupeloze stof
met steile schouderbandjes

Brildragend zijn wij en jij
een glas mat afgeplakt
Je hebt een lui oog en we staren
naar het schaakbord tussen ons.

Met opgetrokken knieën doen we
het herdersmatje dat
je leerde van je broer die het had
van de fagotspelende buurman

Twee vrouwen beheersen het bord
Te jong om pionnen te zien als mannen
maar de koning is een sukkel
aan voeten gebonden

de lopers onze bodes en wij
vorstinnen triomferend op elk vlak
hartsvriendinnen en in het spel
ieder voor zich en keihard

Diana Ozon
Uit: Schaakgedichten
Uitgeverij Passage 2006

Dettie


Het doel van het schaakspel is, om de koning van de tegenstander schaakmat (of kortweg: mat) te zetten.
Het herdersmat is in een schaakpartij de benaming voor een schaakmat vroeg in de partij met een loper op het veld c4 en een dame op het veld f7. Deze (schaak)mat kan al na vier zetten optreden.

herdersmat wordt vaak door beginnelingen gespeeld

--

De pion verschilt in allerlei opzichten van de andere stukken in het schaakspel.
Om te beginnen mag een pion alleen maar vooruit, en nooit achteruit.
Een tweede verschil met de andere stukken is, dat een pion recht vooruit "loopt", maar schuin naar voren slaat. (De andere stukken slaan net zoals ze lopen.)

Er is nog een groot verschil tussen pionnen en andere stukken: als een pion de overkant van het bord bereikt, promoveert hij. Dat betekent dat de pion wordt omgeruild voor een ander stuk naar keuze (het mag alleen geen koning zijn).
Een speler die met zijn pion de overkant van het bord bereikt, zal die vrijwel altijd laten promoveren tot dame, maar een heel enkele keer wordt ook wel gekozen voor een ander schaakstuk zoals de toren.

Normalerwijze is de pion het minst machtige stuk in het schaakspel.

---

De koning is het belangrijkste stuk in het schaakspel: als je koning door je tegenstander wordt aangevallen (we zeggen dan: je staat schaak) en je kan niets meer doen om je te verdedigen, dan heb je de partij verloren (je staat in dat geval "schaakmat" of kortweg: mat).
De koning mag horizontaal (naar links of naar rechts), verticaal (voor- of achteruit) of diagonaal (schuin) bewegen, maar slechts een vakje tegelijk.

Vandaar dat in het gedicht staat aan voeten gebonden, omdat de koning maar één vakje mag verplaatsen

---

Het schaapstuk de loper beweegt diagonaal (schuin) over het schaakbord.
De loper op het hoekveld a1 "bestrijkt" zeven andere velden.
Een loper die centraler staat (d.w.z., meer in het midden van het bord), bestrijkt meer velden.
Lopers blijven altijd spelen op velden van dezelfde kleur.

Lopers onze bodes slaat op het aantal velden dat ze bestrijken, direct daarachter staat in het gedicht wij vorstinnen triomferend op elk vlak De lopers gaan in het schaakspel voor de dame/koningin uit.

---

Dame of koningin
De dame is het machtigste stuk in het schaakspel. Ze mag (net zoals de koning) zowel horizontaal, verticaal als diagonaal (schuin) bewegen, maar dan zoveel velden in elke richting als ze maar wil (zolang er natuurlijk geen andere stukken in de weg staan).
Een dame die in een van de hoeken van het bord staat, "bestrijkt" 21 andere velden. Dat is al behoorlijk wat, maar een dame die in het centrum (het midden) van het bord staat, is nog machtiger: zij bestrijkt maar liefst 27 andere velden!

Vandaar vorstinnen triomferend op elk vlak

Dettie

Dettie
Berichten: 10694
Lid geworden op: Do Jan 15, 2009 00:00
Contact:

Berichtdoor Dettie » Vr Jan 15, 2010 16:30

Onbegrepen offer

Elke stelling verdient het
gebeeldhouwd te zijn.
Steeds weer ben ik aan zet, of jij -
wie raakt nooit de tel kwijt -

en sla. 'Voor je beurt!' 'Niet.'
Ik sla je weer. Onbegrepen offer.

Het spel valt in stukken uiteen. Geen partij.
Als een schaap, met open ogen
naar de scheerder, mug op weg naar web,
de held zijn slagveld tegemoet.

Mark Boog
Uit: Schaakgedichten
Uitgeverij Passage 2006


In het schaakspel wordt gesproken van een offer als een speler een stuk aanbiedt waarmee hij geen directe winst behaalt, maar waarmee hij op den duur toch voordeel hoopt te behalen in de vorm van een betere stelling of zelfs het winnen van de partij. De tegenstander hoeft het offer niet altijd te aanvaarden.

Stelling = strategische positie van iemands schaakstukken

Slaan
Binnen de spelregels van het schaken wordt onder slaan verstaan het wegnemen van een stuk van de tegenpartij. In het algemeen vindt slaan plaats doordat een zet wordt gedaan waarbij het schaakstuk wordt verplaatst naar een veld waarop zich het vijandelijke schaakstuk bevindt. Het vijandelijke schaakstuk is nu 'geslagen' en wordt van het schaakbord verwijderd.

Onbegrepen offer. De speler offert een schaakstuk maar niemand begrijpt waarom hij dat doet.

Geen partij = De speler is niet goed genoeg om te kunnen winnen.

In dit gedicht kan de partij als verloren worden beschouwd, de dichter weet dat maar gaat als een mug naar het web, als een held naar het slagveld.
Als iemand ongenadig van het bord wordt gespeeld spreek je ook van een slachtpartij.

Dettie

Dettie
Berichten: 10694
Lid geworden op: Do Jan 15, 2009 00:00
Contact:

Berichtdoor Dettie » Vr Jan 15, 2010 16:35

Pier scheidde...

Pier scheidde midden uit met schaken
En zei, hij was het spelen zat.
Maar 't was de minste van twee zaken:
Hij was het spelen moe, én mat.

Constantijn Huygens
15 december 1647
Uit: Schaakgedichten
Uitgeverij Passage 2006

Beetje flauw gedichtje maar toch leuk :D

Dettie
Laatst gewijzigd door Dettie op Vr Jan 15, 2010 19:22, 1 keer totaal gewijzigd.

PieterD
Berichten: 505
Lid geworden op: Zo Feb 15, 2009 10:15
Locatie: Den Bosch

Berichtdoor PieterD » Vr Jan 15, 2010 18:06

Vooral omdat het ruim 350 jaar geleden werd geschreven, Dettie. Die oudjes deden in humor echt niet voor ons onder. Vergelijk maar met die flauwe radio- en TV-reclames die voor humor moeten doorgaan.
Dit brengt me trouwens op een idee. Ik heb vroeger ook geschaakt, ik ga een schaakgedicht maken. :)
Pieter

Dettie
Berichten: 10694
Lid geworden op: Do Jan 15, 2009 00:00
Contact:

Berichtdoor Dettie » Zo Mar 21, 2010 16:48

De schaakgedichten staan nu ook op de site

http://www.poezie-leestafel.info/gedichten-over-schaken

Dettie

Manja Croiset
Berichten: 217
Lid geworden op: Za Jun 27, 2009 18:11
Locatie: Hoogland
Contact:

Berichtdoor Manja Croiset » Zo Mar 21, 2010 18:36

Dettie, deze zag je over het hoofd, stond nu op de site bij zijn naam even hierheen gekopieerd. Per slot van tekening is er toestemming!

Schaakmeisje





Vlindervlug vloog je mijn verhalen binnen
Je dienaren nederig in je verblindende nabijheid
Je nam bloemen mee en honing
Waarmee je mij de mond snoerde


Je bracht je legers onder bij vrienden
Liet ze jagen op onooglijke vijanden
Tegenstanders van schoonheid en jeugd
Maar mij had je al ingelijfd



Je groeide door naar grote hoogten
Wurmde je los uit zoveel geschiedenis
Zocht je geluk en vond het in een ander gevecht
En liet mij achter, dankbaar en geïnspireerd


Eens was je een schaakmeisje
Onschuldig en zoekend naar de prins
Niet het paard, maar nu, zoveel later
Toon je mij een ware koningin


Wouter van Heiningen

Ik heb een goede vriend , die schaker is geweest en er een boek over heeft geschreven gevraagd of hij ook een gedicht had, maar nee.
Ik heb hem in mijn nog pc loze tijdperk is een brief gestuurd helemaal in schaakjargon, als ik de tekst nog had, zette ik hem er wel bij.
Hij heeft hem nog ergens op zolder. Ik hoop dat hij het opzoekt.

Manja Croiset
gedichten of gedachten


Terug naar “Thema's in de poëzie”

Wie is er online

Gebruikers op dit forum: Geen geregistreerde gebruikers en 15 gasten