HET STOCKSKE VAN JOAN VAN OLDENBARNEVELT,
VADER DES VADERLANTS
Myn wensch behoede u onverrot,
O STOCK en stut, die, geen' verrader,
Maer 's vrydoms stut en Hollants Vader
Gestut hebt op dat wreet schavot;
Toen hy voor't bloedigh zwaert most knielen,
Veroordeelt, als een Seneka,
Door Neroos haet en ongena,
Tot droefenis der braefste zielen.
Ghy zult noch, jaeren achter een,
Den uitgangk van dien Helt getuigen,
En hoe Gewelt het Recht dorf buigen,
Tot smaet der onderdruckte steên.
Hoe dickwyl streckt ghy onder 't stappen
Naer 't hof der Staeten stadigh aen
Hem voor een derden voet in 't gaen
En klimmen, op de hooge trappen:
Als hy, belast van ouderdom
Papier en schriften, overleende,
En onder 't lastigh lantspack steende!
Wie ging, zoo krom gebuckt, noit krom!
Ghy ruste van uw trouwe plichten,
Na 'et rusten van dien ouden stock,
Geknot door 's bloetraets bittren wrock:
Nu stut en styft ghy noch myn dichten.
Joost van den Vondel
Oldenbarnevelts stok werd dankzij Vondels gedicht beroemd. In Nederlandse musea worden tegenwoordig drie stokken bewaard die mogelijk van Oldenbarnevelt zijn geweest. Het Rijksmuseum te Amsterdam bezit er twee. De derde berust in Museum Flehite te Amersfoort.
---
Overigens niet echt een vrolijk gedicht.
Dettie
Gedichten over "geschiedenis der lage landen"
Geplaatst: 02 mrt 2005 11:57 am
De Beemster
Voor Karel Looten
De Wintvorst, om den rouw van Hollants Maagt te paeien [doen afnemen],
Vermits [omdat], door storm op storm, zy schade en inbreuk leê,
Schoot [dreef] molenwiecken aan, en maalde, na lang draeien,
Den Beemster tot een beemt, en loosde 't meir in zee.
De zon verwondert, zagh de klay noch brack van baren,
En drooghdese af, en schonckse een groenen staatsikeurs [feestkleed],
Vol bloemen geborduurt, vol lovren, ooft en airen;
En, toiende heur hair, bestroide het vol geurs.
De room en boterbron quam uit haar borsten springen.
Het vissigh lijf wert vleesch, noch [nog] maagt en ongerept.
Haar voorhoofts torenkroon quam door de wolken dringen:
Gelijck gemeenlick [gewoonlijk] weelde in hoogheit wellust schept.
Hier jaagt de winthont 't wilt, hier rijt de koets uit spelen.
Men danst, men banketteert in 's Koopmans rijke buurt.
Hier lacht de goude tijt, in lieve lustprieelen,
Die voor geen oorloogh schrickt, noch kiel op klippen stuurt.
Verzier van [fantaseer over] Cypris, hoe zy Cypers quam bekoren:
Ick weet dat dees Godin uit zeeschuim is geboren.
Bron: Vondel, De werken, [WB-editie], deel IV,
p. 609. Amsterdam 1930.
Joost van den Vondel
Dit gedicht schreef Vondel voor Karel Looten, één van de rijke koopmannen die er in de zeventiende eeuw veel geld voor over had om de machtige stad Amsterdam tegen het water te beschermen. De Amsterdammers werden rijk door de handel op zee, maar ze werden er ook door bedreigd. De binnenzee de Beemster groeide jaar na jaar, met elke storm, tot in 1607 tot de drooglegging ervan werd besloten.
Voor uitleg van het gedicht, klik
http://www.let.uu.nl/nederlands/nlren/e ... mster.html
Tiba
De Beemster
Voor Karel Looten
De Wintvorst, om den rouw van Hollants Maagt te paeien [doen afnemen],
Vermits [omdat], door storm op storm, zy schade en inbreuk leê,
Schoot [dreef] molenwiecken aan, en maalde, na lang draeien,
Den Beemster tot een beemt, en loosde 't meir in zee.
De zon verwondert, zagh de klay noch brack van baren,
En drooghdese af, en schonckse een groenen staatsikeurs [feestkleed],
Vol bloemen geborduurt, vol lovren, ooft en airen;
En, toiende heur hair, bestroide het vol geurs.
De room en boterbron quam uit haar borsten springen.
Het vissigh lijf wert vleesch, noch [nog] maagt en ongerept.
Haar voorhoofts torenkroon quam door de wolken dringen:
Gelijck gemeenlick [gewoonlijk] weelde in hoogheit wellust schept.
Hier jaagt de winthont 't wilt, hier rijt de koets uit spelen.
Men danst, men banketteert in 's Koopmans rijke buurt.
Hier lacht de goude tijt, in lieve lustprieelen,
Die voor geen oorloogh schrickt, noch kiel op klippen stuurt.
Verzier van [fantaseer over] Cypris, hoe zy Cypers quam bekoren:
Ick weet dat dees Godin uit zeeschuim is geboren.
Bron: Vondel, De werken, [WB-editie], deel IV,
p. 609. Amsterdam 1930.
Joost van den Vondel
Dit gedicht schreef Vondel voor Karel Looten, één van de rijke koopmannen die er in de zeventiende eeuw veel geld voor over had om de machtige stad Amsterdam tegen het water te beschermen. De Amsterdammers werden rijk door de handel op zee, maar ze werden er ook door bedreigd. De binnenzee de Beemster groeide jaar na jaar, met elke storm, tot in 1607 tot de drooglegging ervan werd besloten.
Voor uitleg van het gedicht, klik
http://www.let.uu.nl/nederlands/nlren/e ... mster.html
Tiba
Geplaatst: 02 mrt 2005 04:48 pm
Had het verleden week gevonden (met het handige systeem van het kleven van post-its), maar had het nog niet uit de kast gehaald. Bij deze dus! Van dezelfde dichter staan er nog een aantal historische gedichten in (wel wat minder algemeen).
Groetjes. Tiba.
P.S. Ik doe mijn best om die historische gedichten mooi te vinden, maar eigenlijk liggen ze me niet zo. Al staan er wel wat mooie regels in.
Had het verleden week gevonden (met het handige systeem van het kleven van post-its), maar had het nog niet uit de kast gehaald. Bij deze dus! Van dezelfde dichter staan er nog een aantal historische gedichten in (wel wat minder algemeen).
Groetjes. Tiba.
P.S. Ik doe mijn best om die historische gedichten mooi te vinden, maar eigenlijk liggen ze me niet zo. Al staan er wel wat mooie regels in.
Geplaatst: 06 mrt 2005 10:16 am
Alle man van Neêrlands stam
Alle man van Neêrlands stam
Voelen zich der vaad'ren zonen
Willen zij op 't plekje wonen
Dat hun tot een erfdeel kwam
Eigen meester, niemand's knecht
Recht en slecht
Stalen vuist en rappe hand
Zo is 't volk van Nederland
Toen, gezengd door oorlogsvlam
't Vaderland was in gevaren
Vochten wij wel tachtig jaren
Tot er heerlijke uitkomst kwam
Offerden met mannenmoed
Goed en bloed
Tot het klonk langs beemd en strand:
Vrij is het volk van Nederland
Zo zal 't zijn door d'eeuwen heen
Vrije Friezen, ronde Zeeuwen
Gelres helden, Hollands leeuwen
Eén voor allen, allen één
Aan Wilhelmus van Nassouw
Hou en trouw
Blijft ons aller hart verpand
Aan ons dierbaar Nederland
--
Patriottisch lied
Alle man van Neêrlands stam
Alle man van Neêrlands stam
Voelen zich der vaad'ren zonen
Willen zij op 't plekje wonen
Dat hun tot een erfdeel kwam
Eigen meester, niemand's knecht
Recht en slecht
Stalen vuist en rappe hand
Zo is 't volk van Nederland
Toen, gezengd door oorlogsvlam
't Vaderland was in gevaren
Vochten wij wel tachtig jaren
Tot er heerlijke uitkomst kwam
Offerden met mannenmoed
Goed en bloed
Tot het klonk langs beemd en strand:
Vrij is het volk van Nederland
Zo zal 't zijn door d'eeuwen heen
Vrije Friezen, ronde Zeeuwen
Gelres helden, Hollands leeuwen
Eén voor allen, allen één
Aan Wilhelmus van Nassouw
Hou en trouw
Blijft ons aller hart verpand
Aan ons dierbaar Nederland
--
Patriottisch lied
Geplaatst: 06 mrt 2005 10:21 am
Klokke Roeland
Voorzang:
Boven Gent rijst, eenzaam en grijst
't Oud Belfort, zinbeeld van het verleden
Somber en groots, steeds stom en doods
Treurt d' oude Reus op het Gent van heden
Maar soms hij rilt, en eensklaps gilt
Zijn bronzen stemme door de stede
Toezang
Tril in uw graf, tril Gentse helden
Gij, Jan Hyoens, gij, Artevelden
Mijn naam is Roeland, ik kleppe brand
En luide storm in Vlaanderland
Voorzang
Een bont verschiet schept het bronzen lied
Prachtig weer tovert mij voor de ogen
Mijn ziel erkent het oude Gent
Het volk komt gewapend toegevlogen
Het land is in nood: Vrijheid of dood
De gilden komen aangetogen
Toezang
Ik zie Jan Hyoens, ik zie de Artevelden
En stormend roept Roeland de helden
Mijn naam is Roeland, ik kleppe brand
En luide storm in Vlaanderland
Voorzang
O heldentolk, o reuzenvolk
O pracht en macht van vroeger dagen
O bronzen lied, ik weet uw bedied
En ik versta het verwijtend klagen
Doch wees getroost: Zie, 't oosten bloost
En Vlaanderens zonne gaat aan het dagen
Toezang
Vlaanderen die leeuw, tril, oude toren
En paar uw lied met onze koren
Zing: ik ben Roeland, ik kleppe brand
Luide triomf in Vlaanderland
Albrecht Rodenbach
Geschreven te Gent in april 1877; in 1877 gepubliceerd door August Ghequire in zijn bloemlezing Een vijftig Vlaamse liederen.
Opgenomen in Domweg gelukkig in de Dapperstraat Bert Bakker 2002
Klokke Roeland
Voorzang:
Boven Gent rijst, eenzaam en grijst
't Oud Belfort, zinbeeld van het verleden
Somber en groots, steeds stom en doods
Treurt d' oude Reus op het Gent van heden
Maar soms hij rilt, en eensklaps gilt
Zijn bronzen stemme door de stede
Toezang
Tril in uw graf, tril Gentse helden
Gij, Jan Hyoens, gij, Artevelden
Mijn naam is Roeland, ik kleppe brand
En luide storm in Vlaanderland
Voorzang
Een bont verschiet schept het bronzen lied
Prachtig weer tovert mij voor de ogen
Mijn ziel erkent het oude Gent
Het volk komt gewapend toegevlogen
Het land is in nood: Vrijheid of dood
De gilden komen aangetogen
Toezang
Ik zie Jan Hyoens, ik zie de Artevelden
En stormend roept Roeland de helden
Mijn naam is Roeland, ik kleppe brand
En luide storm in Vlaanderland
Voorzang
O heldentolk, o reuzenvolk
O pracht en macht van vroeger dagen
O bronzen lied, ik weet uw bedied
En ik versta het verwijtend klagen
Doch wees getroost: Zie, 't oosten bloost
En Vlaanderens zonne gaat aan het dagen
Toezang
Vlaanderen die leeuw, tril, oude toren
En paar uw lied met onze koren
Zing: ik ben Roeland, ik kleppe brand
Luide triomf in Vlaanderland
Albrecht Rodenbach
Geschreven te Gent in april 1877; in 1877 gepubliceerd door August Ghequire in zijn bloemlezing Een vijftig Vlaamse liederen.
Opgenomen in Domweg gelukkig in de Dapperstraat Bert Bakker 2002
Geplaatst: 07 mrt 2005 10:44 pm
Kolonie
Nu schijnt daarginds misschien een halve maan
tweemaal zo hel als hier een maan in luister.
In 't kleine soosje heeft iedereen verstaan,
volop: alleen de whisky-soda bruist er -
hoe het de planter dit jaar is vergaan
met zijn tantièmes. Eén vreemdeling huist er
schuin tegenover, maar verkiest 't gefluister
van zijn waringin boven dát bestaan.
Hij meent terecht: zo'n dorp is te waarderen
boven 't nabootsel van een grote stad,
maar om de geur van 't veld, de lichte kleren,
de kreet van de tonggèrets, 't daagliks bad
in de rivier, en haar, wier vreemd erbarmen
in 't sterfuur krauwt over zijn hoofd en armen.
E. Du Perron
uit: Parlando,
Van Oorschot 1975
Tiba.
Kolonie
Nu schijnt daarginds misschien een halve maan
tweemaal zo hel als hier een maan in luister.
In 't kleine soosje heeft iedereen verstaan,
volop: alleen de whisky-soda bruist er -
hoe het de planter dit jaar is vergaan
met zijn tantièmes. Eén vreemdeling huist er
schuin tegenover, maar verkiest 't gefluister
van zijn waringin boven dát bestaan.
Hij meent terecht: zo'n dorp is te waarderen
boven 't nabootsel van een grote stad,
maar om de geur van 't veld, de lichte kleren,
de kreet van de tonggèrets, 't daagliks bad
in de rivier, en haar, wier vreemd erbarmen
in 't sterfuur krauwt over zijn hoofd en armen.
E. Du Perron
uit: Parlando,
Van Oorschot 1975
Tiba.
Geplaatst: 08 mrt 2005 02:38 pm
Ballade van een generaal
Rood van roem en vet van nederlagen
staat de zich met dampend water
wassende generaal voor het raam
van zijn enige kamer.
De vrouwen van zijn loopbaan
sneden aan twee zijden,
want zijn buik is behaard
met kussen van zwaarden.
Neerslachtig laat de generaal
zijn mannelijke borsten, tijdens
een veldtocht in Europa opgedaan,
gelaten hangen.
Nat van water en rood van Waterloo,
staat de generaal zich voor
het enige raam van zijn kamer
af te drogen met de driekleur.
Paul Snoek
uit: Gedichten 1954-1968,
Manteau 1969
Tiba.
Ballade van een generaal
Rood van roem en vet van nederlagen
staat de zich met dampend water
wassende generaal voor het raam
van zijn enige kamer.
De vrouwen van zijn loopbaan
sneden aan twee zijden,
want zijn buik is behaard
met kussen van zwaarden.
Neerslachtig laat de generaal
zijn mannelijke borsten, tijdens
een veldtocht in Europa opgedaan,
gelaten hangen.
Nat van water en rood van Waterloo,
staat de generaal zich voor
het enige raam van zijn kamer
af te drogen met de driekleur.
Paul Snoek
uit: Gedichten 1954-1968,
Manteau 1969
Tiba.
Geplaatst: 11 mrt 2005 04:48 pm
De patriottentijd
In 1781 kwam er steeds meer kritiek op het functioneren van Willem V en op de hertog van Brunswijk. Het pamflet “Aan het volk van Nederland” vond gretig aftrek. De schrijver was waarschijnlijk Joan Derk van der Capellen tot den Poll. De Republiek was in oorlog geraakt met de Engelsen, vanwege wapensmokkel naar de Verenigde Staten. Willem V werd beschuldigd van heulen met de vijand: George III, de koning van Engeland was zijn oom. Ook uit Overijssel kwam kritiek. Baron Joan Derk van der Capelen tot den Poll was voor steun aan de Verenigde Staten in hun onafhankelijkheidstrijd en voor versterking van de verwaarloosde vloot. Van der Capellen tot den Poll was in 1778 als afgevaardigde uit de Provinciale Staten gezet, maar wist in 1782 opnieuw een zetel te behalen.
Het succes van Joan Derk van der Capellen tot den Poll inspireerde de patriotten tot nieuwe eisen. De stadhouder verloor steeds meer macht en dronk veel wijn. In 1784 werd bekend dat de hertog van Brunswijk hem in het geheim nog steeds adviseerde. De hertog werd het land uitgezet, vanwege zijn familiebanden met de keizer van Oostenrijk, heer van de zuidelijke Nederlanden. Jozef II zou opening van de Schelde willen. De kwestie was aanleiding voor de patriotten tot het oprichten van nog meer exercitiegenootschappen. De patriotten stelden voor een raad in te stellen, waarin ook zijn vrouw zitting zou hebben, die hem ter zijde zouden staan. De prins liet niets van zich horen. In september 1785 verloor Willem V zijn militaire positie in 's Gravenhage. Een wanhopige Willem V vertrok naar de grens bij Breda om van zijn daadkracht te getuigen. Het liefst had hij afstand gedaan en zich teruggetrokken op een van zijn Duitse bezittingen.
Willem V reisde af naar Friesland, zijn vrouw en zijn kinderen waren hem reeds voorgegaan. Het lukte hem en zijn vrouw om steun te verwerven in Friesland. Via Groningen trok de stadhouder naar het jachtverblijf het Loo bij Apeldoorn.
Even een toelichting bij het patriottenlied.
Dettie
De patriottentijd
In 1781 kwam er steeds meer kritiek op het functioneren van Willem V en op de hertog van Brunswijk. Het pamflet “Aan het volk van Nederland” vond gretig aftrek. De schrijver was waarschijnlijk Joan Derk van der Capellen tot den Poll. De Republiek was in oorlog geraakt met de Engelsen, vanwege wapensmokkel naar de Verenigde Staten. Willem V werd beschuldigd van heulen met de vijand: George III, de koning van Engeland was zijn oom. Ook uit Overijssel kwam kritiek. Baron Joan Derk van der Capelen tot den Poll was voor steun aan de Verenigde Staten in hun onafhankelijkheidstrijd en voor versterking van de verwaarloosde vloot. Van der Capellen tot den Poll was in 1778 als afgevaardigde uit de Provinciale Staten gezet, maar wist in 1782 opnieuw een zetel te behalen.
Het succes van Joan Derk van der Capellen tot den Poll inspireerde de patriotten tot nieuwe eisen. De stadhouder verloor steeds meer macht en dronk veel wijn. In 1784 werd bekend dat de hertog van Brunswijk hem in het geheim nog steeds adviseerde. De hertog werd het land uitgezet, vanwege zijn familiebanden met de keizer van Oostenrijk, heer van de zuidelijke Nederlanden. Jozef II zou opening van de Schelde willen. De kwestie was aanleiding voor de patriotten tot het oprichten van nog meer exercitiegenootschappen. De patriotten stelden voor een raad in te stellen, waarin ook zijn vrouw zitting zou hebben, die hem ter zijde zouden staan. De prins liet niets van zich horen. In september 1785 verloor Willem V zijn militaire positie in 's Gravenhage. Een wanhopige Willem V vertrok naar de grens bij Breda om van zijn daadkracht te getuigen. Het liefst had hij afstand gedaan en zich teruggetrokken op een van zijn Duitse bezittingen.
Willem V reisde af naar Friesland, zijn vrouw en zijn kinderen waren hem reeds voorgegaan. Het lukte hem en zijn vrouw om steun te verwerven in Friesland. Via Groningen trok de stadhouder naar het jachtverblijf het Loo bij Apeldoorn.
Even een toelichting bij het patriottenlied.
Dettie
Geplaatst: 29 mrt 2005 08:51 pm
Oorlog
Terwijl het verhaal wil dat het verteld en
voorbij is - maar het breekt af
zeker, het is mij verteld en verteld
maar nog
ik zie de grijze beduimelde foto
maar nog is het gras weer groener dan gras
en de bloesem weer witter dan bloesem
in die grijze tuin moet het oorlog zijn geweest
in die man, die vrouw, dat kind
in dat grijze gras onder die grijs bloeiende boom
het is mij verteld en verteld hoe zij daar
hadden moeten verdwijnen, worden weggevoerd
in goederentreinen, nooit teruggekomen
terwijl het verhaal wil dat het verteld en
voorbij is - maar het breekt af
zeker, het is mij verteld en verteld
hoe vrede weerkeerde
maar er is nog geen andere foto dan deze
waarin het nog moet
Rutger Kopland
uit: een brief van jou, duizend brieven, Dichters voor Amnesty
International, Daan Bronkhorst, Uitgeverij De Geus 2003
Tiba.
Oorlog
Terwijl het verhaal wil dat het verteld en
voorbij is - maar het breekt af
zeker, het is mij verteld en verteld
maar nog
ik zie de grijze beduimelde foto
maar nog is het gras weer groener dan gras
en de bloesem weer witter dan bloesem
in die grijze tuin moet het oorlog zijn geweest
in die man, die vrouw, dat kind
in dat grijze gras onder die grijs bloeiende boom
het is mij verteld en verteld hoe zij daar
hadden moeten verdwijnen, worden weggevoerd
in goederentreinen, nooit teruggekomen
terwijl het verhaal wil dat het verteld en
voorbij is - maar het breekt af
zeker, het is mij verteld en verteld
hoe vrede weerkeerde
maar er is nog geen andere foto dan deze
waarin het nog moet
Rutger Kopland
uit: een brief van jou, duizend brieven, Dichters voor Amnesty
International, Daan Bronkhorst, Uitgeverij De Geus 2003
Tiba.
Terug naar “Thema's in de poëzie”
Wie is er online
Gebruikers op dit forum: Geen geregistreerde gebruikers en 12 gasten